Prezentować czy nauczać wzajemnie?

Celem realizowanych w kursie Au3 projektów uczniowskich jest rozwiązywanie problemów, które pozwalają uczniom przybliżyć i wyjaśnić pojęcia kluczowe z przedmiotów matematyczno-przyrodniczych. Związane z tym działania zespołów projektowych obejmują między innymi planowanie i stosowanie procedur badawczych zgodnie z zasadami poznania naukowego.

 

Przygotowane przez uczniów doświadczenia mają nie tylko pomóc w rozwiązywaniu problemów badawczych, ale powinny stanowić istotny element wzajemnego nauczania, realizowanego z udziałem uczestników prezentacji projektu. W tym celu, do przygotowanych w podczas zajęć SKN doświadczeń (eksperymenty, obserwacje, zajęcia z pytaniem problemowym, gry), każdy zespół opracowuje karty pracy, które wypełniają uczniowie realizujący doświadczenia podczas wzajemnego nauczania.

W przypadku, gdy z uwagi na specyfikę prowadzonych badań i działań związanych z rozwiązaniem problemów badawczych, któryś z zespołów projektowych nie przygotował propozycji doświadczeń możliwych do realizacji podczas prezentacji projektu należy zaplanować przeprowadzenie wzajemnego nauczania w innej formie. Nie można wówczas ograniczyć się tylko do przedstawienia przebiegu prac nad projektem, omówienia uzyskanych wyników, sformułowanych wniosków i rozwiązania problemu badawczego. Stąd pytanie: Jak radzić sobie w tej sytuacji? Jak włączyć uczestników prezentacji w proces aktywnego nauczania-uczenia się, aby nie byli oni tylko biernymi obserwatorami i odbiorcami przekazywanych informacji? Poniżej kilka propozycji przedstawionych przez ekspertów przedmiotowych Au.

Danuta Sterna:

Uczestniczący w prezentacji uczniowie mogą:

• zaplanować własną wersję podobnego doświadczenia ( etapy doświadczenia, potrzebne materiały, przyrządy, pomoce),
• wypowiedzieć się na temat przewidywanych trudności w realizacji doświadczenia,
• opracować dokładny plan działań w doświadczeniu lub schemat (komiks) ilustrujący kolejne etapy doświadczenia.

 

Agnieszka Chołuj:

Uczestnicy prezentacji

• identyfikują zmienne, hipotezę i pytanie badawcze na podstawie informacji prezentowanych przez zespoły projektowe,
• przedstawiają inne propozycje badań wybranego problemu,
• podejmują próbę formułowania własnych hipotez i planowania sposobów ich weryfikacji.
   

Michał Szczepanik:

Etapy wzajemnego nauczania:

• wyjaśnienie pojęcia kluczowego,
• uczestnicy zajęć SKN prezentują przebieg prac nad projektem i kierują do uczestników prezentacji pytania związane z omawianymi zagadnieniami,
• uczniowie uczestniczący w zajęciach:

- określają czy formułowane pytanie jest hipotezą czy też problemem badawczym ( wtedy stawiają hipotezy)
- dyskutują na temat zmiennych w doświadczeniu prezentowanym przez zespół projektowy
- definiują zmienne, jakie pojawiały się przy omawianiu doświadczenia przeprowadzonego przez uczniów podczas prac projektowych
- przedstawiają propozycje modyfikacji projektu.
 

Włodzimierz Gapski:

Realizujący projekt uczniowie mogą zastanowić się nad:

• opracowaniem listy pytań i problemów do dyskusji prowadzonej z udziałem uczestników spotkania podczas trwania prezentacji,
• podjęciem próby, aby po przedstawieniu przebiegu prac projektowych i wyników prowadzonych badań (doświadczeń) uczestnicy prezentacji sformułowali rozwiązanie problemów badawczych (praca w grupach), a następnie porównali wyniki prac poszczególnych zespołów z wnioskami opracowanymi przez zespoły projektowe.

W przypadku pojawiających się rozbieżności mamy gotowy temat do dyskusji

• przeprowadzeniem przez uczestników prezentacji pomiarów, obliczeń, fragmentów (wybranych etapów) doświadczenia pozwalających na weryfikację sformułowanych wcześniej hipotez lub porównanie uzyskanych wyników z efektami pracy zespołów projektowych,
• zorganizowaniem krótkiego konkursu wiedzy, gry lub sprawdzianu wiadomości na temat zagadnień związanych z omawianym pojęciem kluczowym.
   

Niezależnie od zaplanowanego przez uczniów sposobu wzajemnego nauczania warto zasugerować im podjęcie próby przygotowania prostego doświadczenia związanego z prezentowanym pojęciem kluczowym, które przebiega zgodnie z zasadami i metodami badań naukowych, z wykorzystaniem obowiązującej w Au dokumentacji uczniowskiej.

Nie mniej istotny problem stanowi sposób prezentacji projektu szerszemu gronu odbiorców i stworzenie możliwości realizacji podobnego pomysłu przez potencjalnych naśladowców.

Oto propozycje możliwych sposobów upowszechniania osiągnięć uczniów:

• zamieszczenie informacji na blogu uczniowskim lub szkolnej stronie internetowej,
• publikacja artykułów w gazetce szkolnej i lokalnej prasie,
• przygotowanie gazetek tematycznych i wystaw materiałów stanowiących efekt prac uczniowskich,
• prezentacja projektu podczas imprez ogólnoszkolnych (Gala projektów uczniowskich),
• pomoc w przeprowadzeniu podobnego projektu przez inny zespół uczniowski.

 

Pamiętajmy, ze niezależnie od skali osiągnięć należy wspólnie z uczniami świętować sukces, bo nie ma złych projektów, a na tych mniej udanych możemy się wiele nauczyć, i to zarówno nasi uczniowie, jak i my sami - nauczyciele.

 

Opracował: Włodzimierz Gapski