Gra planszowa - „Chemiopoly „

Oprócz luźniejszej formy WZ jaką są gry dydaktyczne, zadaniem uczniów, którzy uczestniczyli w Szkolnych Kołach Naukowych było zweryfikowanie poziomu wiedzy, co najczęściej zostało przeprowadzone przy wykorzystaniu tradycyjnych testów.

 

W tym przypadku nie powinniśmy się dziwić tej sytuacji, gdyż z taką formą najczęściej mają kontakt uczniowie. Dla uczniów to zadanie wydawało się najprostszym, ale konfrontacja testu, jaki przygotowali z uczniami, którzy go rozwiązywali najczęściej pokazywała im, że nie jest to wcale łatwe zadanie. Zarówno pytania otwarte jak i zamknięte, które uczniowie opracowali miały różny poziom trudności, co wynikało częstokroć z braku konsultacji tego zadania z nauczycielem. Czasem dopiero po wnikliwej analizie testu przez nauczyciela uczniowie zauważyli występujące w nim błędy, nie właściwe sformułowania lub drobne literówki, które mogły przekreślać ich pracę. Nauczyciel, którego rola we WZ ogranicza się do konsultacji, powinien dać uczniom wyraźny znak, że ich praca może podlegać jego ocenie, ale nie krytycznej, tylko wspierającej, poprzez zadawanie pytań uczniom będą oni w stanie dokonywać poprawek w testach. Zadaniem nauczyciela będzie też informowanie uczniów na samym początku WZ, jakie warunki spełnia dobry test, niestety wiele z testów ograniczało się tylko do sprawdzenia stanu pamięci uczniów, nie zaś do weryfikacji zrozumienia treści.

W testach oraz w grach pojawiały się pytania, które nie były precyzyjne lub terminologia użyta nie odpowiadała zamierzonym celom. Dobrym pomysłem na wykluczenie takiej sytuacji jest po stworzeniu przez uczniów testu lub gry przeprowadzenie ich na reprezentatywnej grupie. Taką grupą nie muszą być uczniowie zaangażowani w AU warto, sprawdzić czy polecenia są jasno sformułowane a jeśli są z nimi problemy to poprosić uczniów, aby wyjaśnili, w czym tkwi problem. Terminologia, jaką używają uczniowie może być sprawdzona przez uczniów klas starszych, lub nauczyciela,  taki system buduje w nich poczucie własnej sprawczości.

Jak oceniać testy przeprowadzone przez uczniów dla kolegów?

Nawet najlepiej opracowany test pozostawiony bez oceny na niewiele się przyda. Dlatego też każda forma sprawdzianu wiedzy musi temu procesowi podlegać. Słowo proces pojawia się tu nie bez powodu, gdyż wystawienie stopnia szkolnego zamyka możliwości dalszego uczenia się, uczeń otrzymał trójkę, wie, że jego ocena mogła być wyższa lub niższa, ale nikt nie uzmysłowił mu dlaczego. Proces jest w tym przypadku uświadomieniem uczniowi, co zrobił dobrze, co źle, jak może to poprawić, są to klasyczne zasady informacji zwrotnej. Należy zauważyć, że jeśli uczeń z grupy III wyjaśnia innemu uczniowi, co w jego teście jest dobre, co złe i jak należy to poprawić, to proces uczenia się obejmuje dwie osoby.

Wyższość informacji zwrotnej nad klasyczną oceną polega na możliwości zażegnania animozji między uczniami, jest mało etyczne, aby uczeń innej osobie wystawił ocenę i domagał się wpisania jej do dziennika. Takie działania mogą utrudnić późniejszą wspólną pracę tych uczniów, bywa też, że dotychczasowe przyjaźnie wystawione są wtedy na próby, które mogą zakończyć się negatywnie.

Pytania, które kształcą

Uczenie się może być z powodzeniem realizowane przez zadawanie ciekawych pytań i zadań, które nie tylko intrygują odbiorcę, ale przede wszystkim zachęcają go do poszukiwania odpowiedzi. W przypadku chemii świetnie się to sprawdza przy planowaniu doświadczeń i oczywiście ich wykonaniu, kiedy w pewnym momencie przerywamy je pytając uczniów o jego następstwo. Niestety w przypadku chemii takich przykładów nie było dużo, dlatego zachęcamy do zapoznania się z materiałem WZ z biologii.

Przykład 1. Ciekawym pomysłem, jaki zaprezentowali uczniowie z Lidzbarku pracujący pod opieką Ewy Kubiak była prezentacja z hasłami o wodzie, każde z nich nie było przedstawione w formie pytania, ale stwierdzenia, które mogło podlegać wspólnej dyskusji, i oczywiście wyciąganiu kolejnych wniosków.

Przykład 2. Pytania, które przygotowują uczniowie, mogą rozwijać ich myślenie przyczynowo-skutkowe.  Przykładem jest test opracowany przez uczniów Agnieszki Mendrak z Lublińca.

14. Jak z wody morskiej zrobić wodę zdatną do picia

 18. Dlaczego jedne substancje rozpuszczają się w wodzie a inne nie?

Takie pytania wyzwalają powstawanie kolejnych, planowanie doświadczeń i chęć sprawdzenia czy znalezione w książce lub Internecie rozwiązanie rzeczywiście się sprawdzi.

Wykorzystanie multimediów       

Techniki informacyjne najczęściej były wykorzystane do przygotowania i prowadzenia fragmentu lekcji. Zdarzały się też sprawdziany, w których uczniowie weryfikowali wiedzę przy pomocy prezentacji power point. Właśnie prezentacje odegrały znaczącą rolę w procesie wzajemnego uczenia się.

Ciekawą prezentację przygotowali uczniowie z Wrocławia pracujący pod opieką Małgorzaty Wróblewskiej.  Dokonali oni „rozbiórki” powietrza na składniki i każdy z nich dokładnie analizowali, przede wszystkim pod kątem wykorzystania gazu.

Power Point okazał się świetnym narzędziem do tworzenia testów, co można zobaczyć w pracy uczniów z Koszęcina, którzy pracowali pod kierunkiem Gabrieli Zuzel.

Wykorzystanie technik informacyjnych dopiero raczkuje w AU, ale warto przedstawić uczniom propozycję nagrywania fragmentów lekcji, sprawdzianów lub gier. Z taką inicjatywą wyszli uczniowie z Teresina pracujący pod opieką Anny Szczepanik. Test, jaki przeprowadzili w klasie nagrali i jako plik mp3 zamieścili w sprawozdaniu. Oczywiście można tworzyć również filmy i umieszczać je w Internecie, pamiętać należy jednak o zgodzie na wykorzystanie wizerunku uczniów.

Niestety w przypadku chemii nie pojawiły się strony internetowe, które oprócz ważnych informacji zawierałyby testy. Jest to dosyć duże wyzwanie, przed którymi można postawić uczniów. Do tego celu nadają się różnorodne narzędzia, proste strony można tworzyć w edytorze Word.

Można też wykorzystać platformę Fronter, która jest narzędziem do nauki i współpracy w trybie on-line http://pl.fronter.info. Testy można tworzyć samodzielnie wykorzystując system HotPotatoes: Instalacja, konfiguracja i spolszczenie HotPotatoes w serwisie „Web 2.0 w edukacji. Edukacja w Web 2.0” kwiecień 2011, http://www.enauczanie.com/narzedzia-web/hotpotatoes/instalacja-konfigura....

Doświadczenia we wzajemnym nauczaniu

W przypadku chemii doświadczenia były dosyć często wykorzystywane we WZ, wynikało to z ich atrakcyjności, łatwego dostępu do substancji chemicznych. Pojawiały się one nie tylko, jako element wzajemnego uczenia się, ale również były wykorzystywane przy sprawdzianie wiedzy.

Przykładem mogą być doświadczenia, jakie wykonywali uczniowie z Lidzbarku pracujący pod opieką Ewy Kubiak. Uczniowie badali pH roztworów, obserwowali pod mikroskopem, co znajduje się w zanieczyszczonej wodzie, sprawdzali jak rozdzielić składniki roztworów wodnych.

 

Uczniowie z Tych pracujący pod opieką Marty Ubranowicz sprawdzali „Czy bańki napełnione tlenem będą zachowywały się tak samo jak bańki z wodorem?”.

Opracowanie Michał Szczepanik.