Gdzie ukryty jest cukier?

Lekcja: Gdzie ukryty jest cukier.

 

Kiedy wyjaśniamy na lekcji mechanizm fotosyntezy, uświadamiając uczniom, że jego efektem jest glukoza, nie sprawdzamy doświadczeniem czy rzeczywiście tak jest.  Przy tym temacie zazwyczaj wykonywane są doświadczenia, które wyjaśniają jakie czynniki mogą przyspieszyć lub spowolnić proces fotosyntezy. A co z cukrem? No właśnie, ten cukier gdzieś tam jest.

 

Grupa docelowa:

Uczniowie gimnazjum i szkoły średniej

 

Cele edukacyjne:

Wskazanie że nie tylko w owocach znajduje się glukoza.

 

Pytanie kluczowe:

Czy nie słodkie liście zawierają w sobie cukier?

 

Problem 1: Czy w liściach sałaty znajduje się glukoza?

Do doświadczenia potrzebna nam będzie sałata i paski testowe do wykrywania glukozy w moczu (można je kupić w aptece). Liście sałaty wkładamy do moździerza i za pomocą tłuczka rozgniatamy, do tak powstałej papki przykładamy test i porównujemy zmianę koloru do skali znajdującej się na opakowaniu. Zamiast sałaty można użyć innych liści. Punktem odniesienia w tym doświadczeniu może być sprawdzenie które owoce i warzywa charakteryzują się dużą zawartością glukozy, nie musimy ich rozgniatać, zamiast tego wystarczy przyłożyć pasek testera do przekrojonego warzywa lub owocu.

 

Problem 2: Czy w liściu sałaty znajduje się skrobia?

Doświadczenie to jest bardziej skomplikowane, i należy je wykonać w obecności osoby dorosłej. Wykorzystujemy liść sałaty który po sparzeniu wrzątkiem władamy do zlewki z etanolem i całość podgrzewamy 10 minut w łaźni wodnej. Odbarwiony liść płuczemy w wodzie i zakraplamy na niego jodynę. Zabarwienie się jodyny na ciemnogranatowy kolor świadczy o obecności skrobi w liściu. Warto przy okazji wykonać próbę kontrolną, która polegać będzie na wykonaniu reakcji skrobi (mąki) z jodyną.

 

Problem 3: Czy w liściu w którym nie zachodzi fotosynteza znajdują się cukry?

To doświadczenie jest połączeniem obu powyższych, i w przeciwieństwie do nich nie podam jego rozwiązania, wierząc że uda się Wam na nie wpaść samemu. Aby sprawdzić czy w liściu w którym nie zachodzi fotosynteza wytwarzane są cukry musimy wcześniej przygotować taki liść. Spytajcie rodziców jakie dwa liście z rośliny doniczkowej mogą przeznaczyć na to doświadczenie, nie muszą być to wcale duże liście. Na każdy z nich mocujemy pasek czarnego papieru, dobrze żeby był on w miarę szeroki, może też całkowicie pokrywać powierzchnię blaszki liściowej. Pamiętajcie aby nie uszkodzić ogonka liścia. Po tygodniu odcinamy liść, część przykrytą paskiem wycinamy i postępujemy z nią identycznie jak w podanych powyżej dwóch przykładach.

Zagadka: Niektóre storczyki nie są zielone, mają liście lekko różowe jak np. chroniony w Polsce gnieźnik leśny, jak myślicie czy w ich liściach występuje glukoza i skrobia?